Oude kazerne gevonden tijdens werkzaamheden in Delfzijl

11 december 2018

Tijdens de werkzaamheden van Koninklijke Sjouke Dijkstra aan de herinrichting van De Vennen in Delfzijl is er een bijzondere archeologische vondst gedaan door MUG Ingenieursbureau. Tijdens het verwijderen van de fundering op het voormalig Lommerts-terrein zijn er grote delen van een kazerne uit Napoleontische tijd gevonden. De noordelijke en zuidelijke buitenmuur van de Grote Kazerne zijn nog intact. Dit was een langgerekt gebouw dat in 1799 gebouwd is door de Franse troepen. Ook diverse binnenmuren, vloeren en kelders zijn nog aanwezig.

Wethouder IJzebrand Rijzebol: 'Dat we iets zouden vinden op het voormalig Lommerts-terrein komt niet helemaal als een verrassing. Alleen we wisten niet wat. Dat het om de resten van een kazerne gaat, is heel bijzonder'.

Gewelf en kelder

Tussen de noordelijke en zuidelijke kazernemuren is een intact gewelf gevonden door de archeologen van MUG Ingenieursbureau. Dit is het dak van een waterkelder van circa 10 meter lang, die onder de kazerne lag. De kelder is ook nog goed intact. 

Uit historische bronnen blijkt dat er drie waterkelders onder de kazerne hebben gelegen, daar zijn twee van teruggevonden. De tweede waterkelder is niet meer intact. Hiervan is het gewelf al verwijderd en de kelder is opgevuld met zand, alleen de buitenmuren liggen er nog. De derde kelder is niet gevonden. De kelders zijn hergebruikt als schuilkelders in de Tweede Wereldoorlog.

Verdedigingskazerne

De Fransen hebben de Grote Kazerne gebouwd vanwege de verdediging van de Hollandse en Noord-Duitse kust tegen mogelijke Engelse invasietroepen. Na de overgave van de Franse bezetting in 1814 is de kazerne in gebruik geweest als verblijf voor het Nederlandse leger. Bij het ontzet van de vesting door Nederlandse troepen, geassisteerd door Engelsen en Russische kozakken, is veel schade aangericht aan gebouwen, zowel in de vesting Delfzijl als in het omringende gebied.

Geen militaire functie meer

Delen van de Grote Kazerne zijn in de 19e eeuw voor andere doeleinden gebruikt (onder andere als tijdelijk onderkomen voor de synagoge en de Zeevaartschool). De militaire functie van het gebouw verviel met de ontmanteling van de vesting Delfzijl na 1874. In 1945 raakte het gebouw zwaar beschadigd als gevolg van bombardementen. De kazerne is lange tijd in verwaarloosde toestand blijven staan en uiteindelijk gesloopt. In de jaren vijftig van de vorige eeuw zijn op het terrein van De Vennen gebouwen opgetrokken voor de zand- en grindhandel Lommerts. Deze zijn gesloopt en het terrein was tot voor kort in gebruik als parkeerplaats.

Actieplan Centrum Delfzijl

Het verwijderen van de fundering op het voormalig Lommerts-terrein vindt plaats in verband met de herinrichting van plein De Vennen, onderdeel van het Actieplan Centrum Delfzijl. Op het terrein komt de opgang van de nieuwe brug die het centrum van Delfzijl met het strand moet gaan verbinden. Dit wordt uitgevoerd door Koninklijke Sjouke Dijkstra en archeologisch begeleid door MUG Ingenieursbureau. 

Op maandag 10 december is het water uit de kelder gepompt. Momenteel vinden de laatste afrondende archeologische werkzaamheden plaats om alle aangetroffen onderdelen van de in 1799 gebouwde Grote Kazerne goed te documenteren.

Wethouder IJzebrand Rijzebol: 'Wat we onder de grond aantreffen leggen we goed vast. Zodra dit gebeurd is, wordt de kelder geconserveerd met speciaal zand en uiteindelijk afgedekt. Het is de bedoeling om uiteindelijk boven de grond te laten zien welke resten uit de Franse tijd op het voormalig Lommerts-terrein liggen. We laten deze bodemschatten onder de grond, hierdoor blijven ze goed behouden.'

Certificering